1. B)      İl başkanları, il yönetim kurulu üyeleri ile il disiplin kurulu başkan ve üyeleri ile il ve ilçe belediye başkanlarının parti suçu oluşturan eylemleri hakkında Merkez Yönetim Kurulu’nun istemi üzerine Yüksek Disiplin Kurulu’nca,

1. C)     Öteki üyelerin ve görevlilerin parti suçu oluşturan eylemleri hakkında il yönetim kurulunun istemi üzerine il disiplin kurulunca,

1. D)     Partili TBMM üyelerinin grup disiplinine, iç yönetmeliğe, bağlayıcı grup kararlarına aykırı, ya da grup onuruyla bağdaşmayan eylem ve davranışlarından doğan parti suçları ile birbirleriyle olan anlaşmazlıkları Grup Yönetim Kurulu’nun istemi üzerine Grup Disiplin Kurulu’nca karara bağlanır.

1. E)      İvedi durumlarda Merkez Yönetim Kurulu, il yönetim kurullarının önlemli olarak görevden derhal uzaklaştırma yetkilerini de kullanarak bir üyeyi disiplin kuruluna sevk edebilir.

1. F)      Kesin çıkarma ve geçici çıkarma istemi ile disiplin kuruluna gönderen organ gerekli görürse önlem niteliğinde olmak üzere üyeyi görevden uzaklaştırabilir. Bu durumda dosya beş gün içinde görevli disiplin kuruluna gönderilir ve bu süre içinde karar ilgiliye tebliğ edilir.

Önlem niteliğinde görevden uzaklaştırılanlar, önlemin kaldırılması istemi ile görevli disiplin kuruluna tebliğ tarihinden itibaren üç gün içinde başvurabilir. Bu istem yedi gün içinde karara bağlanır.

 (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile eklenen fıkra.) İl Disiplin Kurullarının tedbirle (önlemle) ilgili kararlarına karşı Yüksek Disiplin Kurulu’na üç gün içinde itiraz edilebilir. Disiplin kurulları tedbire (önleme) itirazla ilgili başvuruları kendilerine ulaştığı tarihten itibaren yedi gün içinde karara bağlarlar. Haklarında tedbir (önlem) kararı olan üyeler, parti içi seçme ve seçilme haklarını kullanamazlar.

DİSİPLİN KURULLARI

Madde-69

A) Yüksek Disiplin Kurulu

Kurultayca seçilen (15) asıl ve (8) yedek üyeden oluşur.

B) İl Disiplin Kurulu

İl kongresince seçilen (9) asıl ve (5) yedek üyeden oluşur.

         (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik).

C) TBMM Grup Disiplin Kurulu

Grup Genel kurulunca seçilen ve sayıları Grup İç Yönetmeliğinde belirlenen üyelerden oluşur.

Disiplin Kurulu üyeliğine aday olmak ve seçilebilmek için, disiplin cezası almamış olmak gerekir.

Özürsüz olarak üst üste üç olağan toplantıya katılmayan üye, kurul kararıyla görevden ayrılmış sayılır. Bu karara karşı İl Disiplin Kurulu üyeleri Yüksek Disiplin Kurulu'na Yüksek Disiplin Kurulu ve Grup Disiplin Kurulu üyeleri Parti Meclisine 5 gün içinde itiraz edebilirler. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

PARTİ SUÇLARI

Madde-70

 (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik). Aşağıda yazılı olan tutum, davranış ve eylemler ile bunların yapılmasını desteklemek, kolaylaştırmak ve övmek parti suçudur.

A) Kesin Çıkarma Cezası Gerektiren Parti Suçları  

1. a)      Programa ve Tüzük kurallarına, kurultay ve yetkili organ kararlarına aykırı davranmak,

1. b)      Partide aldıkları görev ve sorumlulukla ve üyelikle bağdaşmayan tutum ve davranışlarda bulunmak,

1. c)      Parti kayıt ve defterlerini saklamak, görevi devir sırasında bunları teslim etmemek,

1. d)      Parti doğrultusuna ve temel ilkelere aykırı siyasal çalışmalara ve eylemlere katkıda bulunmak,

1. e)      Parti adaylarına karşı veya başka parti adaylarından yana açık veya gizli çalışmak,

1. f)       Kurultay, kongre, grup ve meclis işlemlerinin, seçim çalışmalarının yasa, tüzük ve yönetmelik kurallarına uygun olmasını engellemek, bozmak, bozdurmak amacı ile yetkili organlara ve kişilere karşı Tüzüğe uygun itirazlar dışında her türlü engelleyici davranışta bulunmak,

1. g)      Partiye üye yazımı ve temsille ilgili kuralları çiğnemek, parti içi seçimlere hile karıştırmak,

1. h)      Parti çalışmalarında, özellikle kurultay ve kongrelerde üyelere ve görevlilere eylemli saldırıda bulunmak, çalışmayı engellemek veya önlemek.

B) Geçici Çıkarma Cezası Verilecek Parti Suçları

1. a)     Gerçeğe aykırı olarak Partide kendisine belli görevler verilmiş gibi davranmak ve çalışmak,

1. b)     Parti içinde ayrılık gözetmek ve ayrımcılık yapmak,

1. c)     Gizli yapılması kararlaştırılan toplantılardaki konuşmaları açıklamak,

1. d)     Parti çalışmalarında üyelere sözlü ya da eylemli saldırıda bulunmak, Parti düzenini bozmak, çalışmaları aksatmak,

1. e)     A bendinin (e), (f), (g) ve (h) alt bendlerinde belirtilen parti suçlarının özel koşullar nedeniyle hafif sayılacak durumlarında suç sayılan eylemi işleyenin etkin pişmanlık göstermesi halinde görevli disiplin kurulunun takdiri ile geçici çıkarma cezası verilebilir.

C) Kınama Cezası Verilecek Parti Suçları

1. a)     Parti yararlarını zedeleyici yayın ve propaganda yapmak,

1. b)     Parti görevlilerini küçültücü sözler söylemek, Parti çalışmalarını zorlaştırıcı eylem ve davranışlarda bulunmak,

1. c)     Partili üyeler ve yöneticiler hakkında bilerek ve isteyerek aslı olmayan söylentiler çıkarmak, bunları yaymak,

1. d)     Geçerli özrü olmaksızın seçimlerde oy kullanmamak,

1. e)     B bendinin (a), (b), (c) alt bendlerinde belirtilen parti suçlarının özel koşullar nedeniyle hafif sayılacak durumlarında ve parti suçu sayılan eylemi işleyenin etkin pişmanlık göstermesi halinde görevli disiplin kurulunun kararı ile kınama cezası verilebilir.

D) Uyarma Cezası Verilecek Parti Suçları

1. a)     Partililerin kişilikleri ile uğraşmak, parti üyeleri hakkında küçük düşürücü sözler söylemek, sövmek,

1. b)     Parti binalarına ve mallarına zarar vermek,

1. c)     C bendinin (a) ve (b) alt bendlerinde belirtilen parti suçlarının özel koşullar nedeniyle hafif sayılacak durumlarında ve suç sayılacak eylemi işleyenin etkin pişmanlık göstermesi halinde görevli disiplin kurulunun takdiri ile uyarma cezası verilebilir.

DİSİPLİN CEZALARI

Madde-71

Disiplin cezaları "uyarma", "kınama", “geçici çıkarma" ve "kesin çıkarma"dır.

Uyarma, yazılı olarak dikkat çekmektir.

Kınama, yazılı olarak kusur bildirmektir.

Geçici çıkarma; üyenin Partiden bir yıldan iki yıla kadar, ilişkisinin kesilmesidir.

Kesin çıkarma, üyenin süresiz olarak parti ile ilişkisinin kesilmesidir.

Kınama cezası alanlar bir yıl süre ile parti organlarına seçilemezler, seçilmiş iseler görevlerinden alınırlar.

Geçici çıkarma cezası alanlar, bu süre içinde parti üyelerine tanınan hakları kullanamazlar ve cezalarının tamamlanmasından itibaren (6) ay süre ile parti organlarına seçilemezler. Ancak bu durum, kendilerinin Parti Programına, Tüzüğüne ve yetkili organların bağlayıcı kararlarına uyma yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik fıkra).

Kınama ve geçici çıkarma cezaları, cezayı veren kurul tarafından, partilinin yazılı bulunduğu il ve ilçe başkanlıklarına bildirilir ve ilgilinin cezası, defterlere ve çizelgelere işlenir. Ayrıca üye kütüğüne işlenmek üzere Genel Sekreterliğe verilir.

Kesin çıkarma cezası alanların adları defterlerden ve üye kütüğünden silinir, kimlikleri Genel Sekreterlikçe bütün örgüte duyurulur.

Disiplin kurulları; cezaların yürürlük tarihlerini, önlemliler için önlemin alındığı tarih; önlemli olmayanlar için kararın kesinleşme tarihini kararlarında belirtirler.

Üyeler hakkında disiplin cezası isteminde bulunan organ, suçlama konusunu ve istediği cezayı açık olarak belirtir, disiplin kurulları istemle bağlı değildir. Kovuşturma sonunda kanıtlara göre karar verilir.

Disiplin cezası alanlardan, aynı parti suçunu yineleyenlere, bir üst ceza verilir.

KARARLAR VE İTİRAZ

Madde-72

Kendilerine gönderilen dosyaları il disiplin kurulları (2) ay, Yüksek Disiplin Kurulu (4) ay içinde karara bağlarlar. (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik).

Bu süre içinde sonuçlandırılmayan işler için gerekçesi gösterilerek Parti Meclisi'nden ek süre isteyebilirler. Verilecek ek süre bir aydan uzun olamaz.

Yüksek Disiplin Kurulu ve Grup Disiplin Kurulu karları kesindir.

İl Disiplin Kurulu kararlarına karşı il yönetim kurulu ve ilgilisi (10) gün içinde Yüksek disiplin Kurulu'na gerekçeli olarak itiraz edebilirler.

Yüksek Disiplin Kurulu erteleme kararı vermemişse, itiraz il disiplin kurulu kararının uygulanmasına engel olamaz.

Parti organlarının kararlarına karşı yasalara ve Tüzüğe uygun itiraz hakkı sınırlanamaz ve itiraz suç sayılmaz.

DİSİPLİN KURULLARINA İLİŞKİN ORTAK İLKELER VE KURALLAR

Madde-73

a) Siyasi Partiler Kanunu’nun 102. maddesinin 2. bendi uyarınca, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Partiden kesin olarak çıkarılmasını istediği üye, Merkez Yönetim Kurulunca gecikmeksizin Yüksek Disiplin Kurulu’na gönderilir. Yüksek Disiplin Kurulu, gecikmeksizin toplanarak, konuyu öncelikle görüşür ve (7) gün içinde karar bağlar, ilgili üye, kurulun konuyu ele aldığı ilk toplantıda, yazılı veya sözlü olarak savunma yapabilir. (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik).

b) Seçimler sırasında veya yayın yolu ile ya da açık toplantılarda işlenen parti suçlarını kovuşturulmasında, inceleme süreleri yönetmelikle kısıtlanabilir.

c) Disiplin Kurulları, üye tam sayısının en az üçte iki çoğunluğu ile toplanır ve katılanların çoğunluğu ile karar verir. Disiplin Kurulları incelemeleri, belgeler üzerinde yapabilecekleri gibi tanık da dinleyebilirler. (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik).

d) Yetkili disiplin kuruluna, işlendiği tarihten başlayarak iki yıl içinde gönderilmeyen parti suçları için kovuşturma yapılamaz.

e) Kesinleşen disiplin kurulu kararları, Merkez Yönetim Kurulu ile ilgili yönetim kurullarınca, olduğu gibi ve süresince uygulanır.

f) Disiplin kurulu üyeleri ile Parti arasında bir hizmet bağı kurulamaz; kendilerine, Partiden hiç bir gelir sağlanamaz.

g) Özürsüz olarak üst üste üç olağan toplantıya gelmeyen üye, kurul kararı ile görevden ayrılmış sayılır.

h) Kurultayda ve kongrelerde disiplin kurullarına gönderme işlemleri ile disiplin kurullarının kararları üzerinde görüşme yapılamaz, karar alınamaz.

ı) Disiplin kovuşturması işlemlerinde, üyenin Parti Kütüğünde yazılı adreslerine yapılan bildirimler, geçerli ve yeterlidir.

j) Örgüt ve yönetim birimleri, disiplin kurullarının incelemelerini kolaylaştırmak ve isteklerini sürelerinde yanıtlamak zorundadırlar.

ÜYELİKLERDE BOŞALMA

Madde-74

Disiplin kurullarında, kendi isteği ile görevden ayrılma ya da başka nedenlerle boşalma olursa, yedekler sıra ile çağrılır. Yüksek Disiplin Kurulu ve Grup Disiplin Kurulu için Genel Başkan, İl Disiplin Kurulu için İl Başkanı yedekleri göreve çağrılır.

Yedeklerin çağrılmasından sonra üye sayısı toplanma yeter sayısının altına düşerse, olağan kurultay veya kongreye kadar görev yapmak üzere, yeni Yüksek Disiplin Kurulu ya da yeni İl Disiplin Kurulu, Parti Meclisi’nce seçilir. (19.11.2005 tarihli kurultay kararı ile değişik).

Grup Disiplin Kurulu için yeni seçim TBMM Grubunca yapılır.

BAĞIŞLAMA

Madde-75

Kesinleşen cezaları bağışlama yetkisi Parti Meclisi'ndir.

Parti Meclisi Bağışlama yetkisini ceza alanın yazılı isteği üzerine ve disiplin kurulana gönderen örgüt yönetim biriminin görüşünü alarak kullanır.

Merkez Yönetim Kurulu bağışlama isteyenin yazılı başvurusu üzerine, isteği disiplin kurulana gönderen örgüt yönetim biriminin görüşünü de alarak, disiplin dosyası ile birlikte Parti Meclisi'ne sunar.

Parti Meclisi kararını gizli oylama ile verir.

YÖNETMELİK

Madde 76- (01.07.2001 günlü Kurultay kararı ile değişik) Disiplin işlerinde soruşturma ve kovuşturma yöntemleri ile ilgililerin ve disiplin kurullarına sevk edilen üyelerin savunma ve itiraz hakları kurullarda görev bölümü, kurulların toplanma, inceleme, çalışma ve karar alma esasları, süreler ve öteki işlemler Disiplin Yönetmeliği ile düzenlenir.